Opeens passeer je een metrostation met de naam ‘Hoyt-Schermerhorn’. Het is een vervreemdende ervaring, midden in Brooklyn, New York geconfronteerd te worden met zo’n onmiskenbaar Nederlandse naam. Een vergelijkbare ervaring had ik in Zuid-India, in de stad Cochin, waar je grafzerken met Nederlandse namen aantreft, of een oud Nederlands doopboek kunt bekijken in een door Nederlanders opgerichte kerk uit de 17e eeuw.
door: Rob van der Zwan
Waarom vinden we dat prettige ervaringen? Het zal niet zo zijn dat we voortdurend op zoek zijn naar piekervaringen van nationale trots. De ervaring is fundamenteler: wat ons vertrouwd is, vinden we aangenaam. Als we in het buitenland, zeker in exotische oorden, tegen iets Nederlands aanlopen, ervaren we een gevoelsmatige primaire impuls van zoiets als ‘ik ben hier niet alleen’. Heel even is er een rustpuntje in een vreemde omgeving.
We kunnen niet anders dan wonen in onze gewoontes en in onze taal. Dat maakt dat we zijn wie we zijn. Stap je in een andere taal dan stap je in een andere wereld. Dat geldt al wanneer mensen met verschillende talen op dezelfde plek wonen. Denk daarbij aan Brussel. ‘Brussel’ is een andere stad dan ‘Bruxelles’.
Er wordt gezegd dat techniek en moderne media de wereld kleiner, bereisbaarder, en bereikbaarder hebben gemaakt. Zijn ons ‘belevingswerelden’ ook kleiner, bereisbaarder en bereikbaarder geworden? Exploderende bommengordels in Parijs doen anders vermoeden. Ze lijken belevingswerelden uit elkaar te rukken en voor elkaar onbereikbaar te maken.
Zit er ontwikkeling in de samenwerking?
Scalalid Rob van der Zwan (1959) is theoloog en als directeur werkzaam bij MST Mensen in beeld houden, een diaconaal vrijwilligerscentrum dat zich richt op maatschappelijke dienstverlening aan de meest kwetsbare mensen in de samenleving, waaronder (illegale) vluchtelingen, asielzoekers, dak- en thuislozen, psychiatrische- en ex-psychiatrische patiënten.