‘Facebook, Twitter, LinkedIn, Instagram, WhatsApp… ze zijn niet meer weg te denken zijn uit ons dagelijks leven. Ook als je zelf NIETS met Social Media doet (maar je hebt vast wel WhatsApp?) kun je er niet omheen (al is het maar omdat het getwitter van president Trump weleens voor zijn val zou kunnen zorgen)’, zo luidde de aankondiging van het januariweekend.
Het weekend ging over de kansen die ICT, en dan met name ‘serious gaming’, biedt in een maatschappelijke context en over Social Media als ondersteuning voor gemeenschapsvorming, zowel voor Scala als daarbuiten.
Internetondernemer Alex-Jan Sigtermans vertelde hoe individuen en groepen erin slagen op relatief eenvoudige wijze anderen te bereiken, of dat nou klanten voor je webwinkel zijn of leden van je vereniging. Anneleen Janssen, student Informatica aan de Universiteit van Utrecht en lid van Scala, nam ons mee naar de wereld van serious gaming. Ondertussen werd onze kennis van Facebook en Twitter getest met behulp van pubquiz.
Eric Corsius presenteerde het boek Tales from Facebook van Daniel Miller. Miller vroeg zich af of Facebook ‘betere’ of ‘slechtere’ mensen van ons maak wat betreft onze bereidheid om risico’s te nemen in onze relaties. Of we te gemakkelijk relaties vermarkten en of we er oppervlakkiger worden. Hij deed daarom onderzoek in Trinidad en aan de hand daarvan laat Miller zien dat deze samenleving – waar de ‘norm’ is dat de buitenkant je identiteit is – het aan degenen die er dáárom buitenvallen juist de mogelijkheden biedt aan te sluiten.
Enkele geluiden die werden gehoord komen voort uit het gevoel machteloos te staan tegenover de grote bezitters van de social media kanalen: ‘Vraag je af wie de data bezit en exploiteert en wees ervan verzekert dat ergens mensen aan de touwtjes trekken, wees niet naïef.’
Maar, zo zei een deelnemer ook: ‘misschien is het net als het wildwestkapitalisme in de Oostbloklanden en de Sovjet-Unie na de val van de muur; er zijn (nog?) geen veiligheidskleppen of mensen weten er nog niet mee om te gaan. Maar die komen wel.’
Met name Facebook presenteert een levensstijl waar verschillende deelnemers huiverig voor zijn. De stijl maakt het je gemakkelijk om van alles aan te leveren, maar je hebt geen idee waar het allemaal terecht komt.
Maar zeker ook geldt: diezelfde gemakkelijke onderliggende structuur biedt mensen die anders zeker niet zullen doorbreken omdat ze niet bekend of rijk zijn of die te controversieel zijn, de kans bijvoorbeeld een eigen boek te verkopen. Of een relatief klein concert tot een succes te maken. Netwerken maken dan uit of het boek of het concert een succes wordt, niet de uitgever, de journalist of het marketingbudget. Waar je vroeger een flinke organisatie moest bouwen om zichtbaar te worden, kun je nu (een idee, een groep) veel gemakkelijker beginnen en vernieuwen. Ook voor kleine burgerinitiatieven als #ikbenverbonden (van twee van onze scalaleden) bieden Twitter en Facebook een platform. En grote organisaties als Amnesty kunnen veel gemakkelijker vele handtekeningen ophalen en actieve burgers kunnen gemakkelijk aanhaken en informatie delen.
Zowel door Alex-Jan Sigtermans als door organisatoren Eric Corsius, Chantal Tieleman en Anneleen Janssen als door deelnemers van het weekend werden vele voorbeelden, vaak uit eigen ervaring, genoemd van de kracht van social media als het gaat om het (uit)bouwen van een gemeenschap. Dat mondde in ieder geval uit in een WhatsApp-groep van Vereniging Scala.